Columns

Meeste recente column

Je stress echt opheffen en nog snel ook!

Wat kan je blij worden van een nieuw inzicht (daarover zo meer..)! En onder de indruk van ons vermogen  om te ontwikkelen. Op zo’n manier dat ons gedrag steeds meer aansluit bij wie we ten diepste zijn, in plaats van wie we geworden zijn.

Dit ontwikkelingsproces heeft mij altijd mateloos geïntrigeerd. In mijn coachpraktijk komt de vraag om bewuster te kunnen handelen in situaties, die stress veroorzaken, veel voor. Wie kent het ook niet: de neiging om in spannende situaties te snel in een bepaald gedrag te schieten? Het gevoel dat je terecht komt in een verkrampte versie van jezelf, waarmee je zowel jezelf als de situatie geen recht doet. En je het verlangen voelt groeien om meer vanuit je ware aard en werkelijke vermogens te gaan handelen.

Ik heb van dit thema mijn specialisme gemaakt. Mijn al lang bestaande inspiratie is vanuit daadwerkelijke ervaring alleen maar sterker geworden. We hoeven ons niet blijvend te laten bepalen door gewoontepatronen en conditioneringen, die verbonden zijn aan ons levensverhaal. We kunnen eigenschappen en kwaliteiten, die tot nu toe weinig ruimte hebben gekregen, weer herontdekken en leren inzetten. Dat gebeurt als we een ruimer perspectief op onszelf en de werkelijkheid krijgen. Als we ontvankelijker worden voor dat perspectief  – niet gebonden aan het verleden en oude overlevingsmechanismen – opent zich een nieuw veld van mogelijkheden.

Dat neemt niet weg dat deze oude overlevingsmechanismen hardnekkig te kunnen zijn. Die mechanismen – allerlei varianten van vechten, vluchten of verstarren – ontstaan vaak omdat bepaalde situaties spanning en stress veroorzaken. Soms zijn die gevoelens heel waardevol inclusief de reactie om bij voorbeeld weg te vluchten. Veel vaker beleven we echter situaties onnodig als stressvol. En sluit het onbewuste gedrag, waarin we vervolgens schieten, niet aan bij wat er in de werkelijkheid speelt. Het vergroten van je bewustzijn levert de eerste grote bijdrage om daar verandering in aan te brengen. Dan moet je bij voorbeeld denken aan het scherp krijgen welke situaties bij jou iets triggeren en hoe jouw karakteristieke stressreactie er dan uit ziet, aan het bevragen van de aannames die daarbij een rol spelen, en aan het ontdekken en trainen van je vermogen om bij je gevoelens stil te staan, die te accepteren en te leren uiten. En toch..  soms is er meer nodig. En daar gaat mijn nieuwe inzicht over.

Mijn nieuwe inzicht komt voort uit het werk van Marina Riemslagh. Zij gaat op een wetenschappelijk onderbouwde manier in op het gegeven dat stressreacties meestal voortkomen uit ons onderbewuste.  Het onderbewuste is ons hele automatische systeem, het zijn al onze impulsen. Van hieruit worden al je automatische reacties gedirigeerd. Een van de kenmerken van het onderbewuste is dat het razendsnel is. Dit reflexbrein is ongeveer een miljoen keer sneller dan je bewuste denken en kan het dus ook dwarsbomen. Toch hebben we, en dat is het goede nieuws, het fantastische vermogen om dit patroon te doorbreken!

In deze column, die absoluut geen recht kan doen aan het rijke gedachtengoed van Marina[1], wil ik een paar inzichten en een kernoefening noemen.

Marina start met het gegeven dat traumatische situaties in ons leven aan de oorsprong liggen van de automatische stressreacties die we vertonen. Een trauma klinkt heftig, maar in dit verband gaat het om elke situatie waarbij we ooit controleverlies hebben ervaren. Vervolgens gaat zij in op wat er in zo’n situatie gebeurt. In het geval van controleverlies ontstaat er een korte black-out.  De bijbehorende zintuiglijke signalen worden dan niet, zoals normaal gebeurt, samen opgeslagen tot een herinnering. Ze blijven segmenten en worden direct aan het angstcentrum van ons brein gehecht. Dit centrum wordt ook wel het reptielenbrein genoemd of de amygdala.

Als het reptielenbrein in het vervolg van je leven een combinatie van deze met alarm gecodeerde zintuiglijke signalen ontwaart, geeft het een signaal aan je lichaam om jou in veiligheid te brengen. Dit deel ban je brein maakt geen onderscheid tussen wat echt urgent is en wat maar een schijn van gevaar is. Het bewuste deel van je brein neemt de signalen van dit angstcentrum serieus en ziet meer gevaar dan er in werkelijkheid is. Vaak gaat dat ook gepaard met een interpretatiefout: het bewuste deel is geneigd de oorzaak van het onheil buiten zichzelf te zoeken, en niet in het eigen brein dat te nauw is afgesteld.

Hoe kan je nu de effecten van dit mechanisme herkennen en stoppen? Om werkelijk verandering tot stand te brengen, moet de oorsprong, datgene wat oorspronkelijk het stressgedrag in gang heeft gezet, aangepakt worden. Het helpt om stress dus niet meer te zien als iets wat je moet vermijden, maar als een uitnodiging om oude triggers te genezen. De oorsprong aanpakken betekent overigens niet noodzakelijk dat je die oorsprong moet kennen.

Marina heeft een methode ontwikkeld, waarmee de onbewuste alarmsignalen die aan ons reptielenbrein zijn gehecht kunnen clusteren tot een gewone herinnering, zodat de zintuiglijke signalen ons niet meer triggeren. Er ontstaat steeds meer verbinding in je brein, en ook daardoor kom je steeds meer aan bij wie je echt bent!

De bijbehorende oefening is, hoewel elke stap gepaard gaat met een uitgebreide onderbouwing, uiterst simpel. Het zijn vijf stappen, die je wel precies volgens de instructie dient uit te voeren. Om het onderbewuste te stimuleren nieuwe verbindingen in je brein te creëren spreek je tijdens deze oefening specifieke zinnen uit, in combinatie met een gekruiste houding van je benen en armen.  De oefening is eenvoudig en duurt meestal niet langer dan tien minuten, waarna je een groot verschil merkt hoe je de door jou ingebrachte stressvolle situatie ervaart.

Ik zou de oefening aan deze blog kunnen toevoegen, maar vind het beter als deze in elk geval de eerste keer verder wordt toegelicht en begeleid door een daartoe opgeleide professional. Wil je meer weten of ermee aan de slag neem dan contact met me op!

[1] Zie ook haar boek “Jezelf ontstressen in minder dan vijf minuten”