Visie

Ik ben al mijn gehele werkzame leven geïntrigeerd door de vraag hoe je als mens jouw “eigenheid” optimaal kunt ontwikkelen en inbrengen. Wat laat ik van mezelf zien en wat niet? In hoeverre wordt daardoor mijn verbinding met anderen beïnvloed? Waarom schiet ik in bepaalde situaties steeds in hetzelfde gedrag, waardoor mijn ontwikkeling stokt? Vragen die meestal ontstaan als de verbinding met anderen dan wel de eigen organisatie minder goed begint te voelen. Dit vraagt in de eerste plaats een individueel proces om jezelf beter te leren kennen en tot bewuste keuzes te komen. Daarnaast is het van belang dat organisaties zorgen voor een veilig en stimulerend werkklimaat, zodat medewerkers ook daadwerkelijk de ruimte ervaren om hun individuele ontwikkeling vorm te geven. Dat is ook de reden dat ik zowel op individueel niveau begeleiding biedt, als in verschillende rollen actief ben op organisatieniveau. In onderstaande tekst ga ik op het eerste niveau in, voor meer informatie over het organisatieniveau klik hier.

Onze aanpassing

Ons vermogen om bewust te handelen komt het meest onder druk te staan in situaties, die bewust of onbewust iets in ons triggeren. Terwijl er juist iets belangrijks speelt kunnen we dan paradoxaal genoeg in een gedrag te schieten, dat een negatieve uitwerking heeft (soms pas op de langere termijn). Ook al kunnen we met die aangepaste versie van onszelf vertrouwd zijn geraakt, het bijbehorende gedrag kan in toenemende mate als een keurslijf gaan voelen. Op een dieper niveau weten we dat het ons afsnijdt van wie we echt zijn en de daarbij horende vermogens.
In het verlengde van deze “verarmde” verbinding met onszelf geldt hetzelfde voor de relatie met anderen. Ook daar kan er op basis van ons voorkeursgedrag sprake zijn van een zekere verbinding. De vraag is echter of deze ons echt vertrouwen en voldoening geeft. We laten immers niet alles van onszelf zien en zetten ook de ander vaak vast in een beeld of verwachting. Zodra de ander verandert of iets zegt of doet dat ons ongelukkig maakt, komt een eigen kwetsbaarheid bloot te liggen. Dan valt het ons moeilijk om in verbinding te blijven.

Achtergrond

Er valt veel te zeggen over de achtergrond hiervan. Belangrijk is vooral om je voorkeursgedrag zonder oordeel te gaan herkennen en ervaren. Het is oud gedrag, dat je verdere ontwikkeling in de weg zit. Wanneer je er niet zo aan vast zat, zou je een ander handelingsalternatief kunnen kiezen. Je moet er echter niet tegen gaan vechten. Het zal pas verminderen als het doorzien en doorleefd wordt. Het voorkeursgedrag heeft immers een legitieme achtergrond. Deze achtergrond komt voort uit negatieve ervaringen uit ons verleden, die we allemaal in meer of mindere mate hebben gehad. Daar heb je “blauwe plekken” bij opgelopen. Om niet weer op zo’n kwetsbare plek getroffen te worden, heb je een beschermjas ontwikkeld. Deze jas zou je je geconditioneerde zelf kunnen noemen. Je kunt hem zien als een verhulling van je wezenskern, je werkelijke ik – de ik die je zou zijn als je jezelf niet zou beschermen.

Je bent met deze jas vertrouwd geraakt en bent vergeten jezelf af te vragen of de bescherming ook nu nog nodig is. In bepaalde situaties kun je denken dat herhaling van de oude pijn dreigt. Je reageert dan op een wijze die in geen verhouding staat met de aanleiding. Je kijkt dan dus met een door het verleden gekleurde bril naar het heden en bent angstig over wat er in de toekomst zou kunnen gebeuren. De neiging om dan toch weer te kiezen voor de oude overlevingsstrategie is groot. In dat geval wordt het negatieve energieveld rondom die blauwe plek groter en blijven je ware aard en werkelijke vermogens bedekt. En juist vanuit die wezenskern kun je op een open en onbevooroordeelde manier kijken, zowel naar jezelf als naar de buitenwereld.

Begeleiding

Het vraagt moed om je eigen verantwoordelijkheid rondom dit thema te zien en te nemen. Het kan immers ook “aantrekkelijk” zijn om voor het vertrouwde gedrag en het bijbehorende verhaal daarover te blijven kiezen. Mensen, die zich er wel in willen ontwikkelen, hopen er vaak meer controle over te krijgen, er beter bestand tegen te zijn. Maar ook dan, na de nodige inspanningen en investeringen, lukt het vaak niet. Meestal omdat er “alleen” sprake is van een andere reeks opvattingen en vaardigheden, terwijl de spanning rondom de voor hen lastige situaties blijft bestaan. Blijkbaar is er iets anders nodig. Vooral inzichten en ervaringen, die maken dat de lading van dergelijke situaties afgaat, en we daadwerkelijk met andere ogen gaan kijken. Zowel naar onszelf, als naar de ander en de situatie. In plaats van hard te werken om een verbeterde versie van jezelf te worden vraagt dat om jezelf “minder in de weg te liggen”. De helende werking van onvoorwaardelijke aanwezigheid. Als niets meer moet komt er ruimte voor wat er is.

De achterliggende visie is dat je niet alleen het product van je geschiedenis bent. Gewoontepatronen en conditioneringen behoeven je niet blijvend te bepalen. In ieder van ons is er een potentieel dat we in het hier en nu kunnen leren aanspreken. Als je ontvankelijker wordt voor dat vrije perspectief (niet gebonden aan het verleden en oude overlevingsmechanismen) en van daaruit gaat leven opent zich een nieuw veld van mogelijkheden.

Meer informatie valt te lezen in dit artikel, waarin de ontwikkeling van een coachee wordt beschreven, en onder werkwijze.